|
|
Heraldiek Straatman / Van (Der)Straten
|
|
|
Rijckaert I van Straten, 13e eeuw Rijckaert I van Straten, Vlaams Ridder en Heer van Straten, zou de eerste geweest zijn, die in zijn schild drie zilveren degens droeg op een zwart veld. Rijkaert I stierf in 1250. Dit wapen werd later (op een rood veld) het embleem van Sint Andries (bij Brugge), waar de Heren van Straten een burcht hadden. Later bouwden zij een tweede burcht te Varsenare (bij Jabbeke), eveneens in West-Vlaanderen. Varsenare voert hetzelfde wapen, echter met de zwaarden op het originele zwarte veld. Bron: www.jabbeke.be en www.ngw.nl |
Van der Straten - Kleve / Goch
De heren Van der Straten, Dideric, Henric en Johan van (der) Straten, 14e eeuw Invloedrijk en ook gewoon rijk Riddergeslacht uit Kleve, Kevelaer en de omgeving van Gogh. Naar eigen zeggen van vlaamse oorsprong, maar heraldisch herinnert niets aan het beroemde wapen met de zwaarden. Er bestaan ook geen genealogische aanwijzingen voor zo'n verband. Enkele Diderics, Henrics en Johanns volgden elkaar op als leenman en bestuurder en zij wisten een zeer aanzienlijke positie op te bouwen aan zowel het Kleefse als het Gelderse Hof. Hun kapitaal verwierven ze bij de ontginning van het Reichswald. Door leningen te geven aan de hertogen van Gelre en de graven en latere hertogen van Kleef wisten zij hun invloed verder uit te bouwen. Bron: Heraut
van Gelre, Wapenboek van het hertogdom Gelre, kort vóór 1378. In het Gelders Archief, Charterverzameling, worden 7 zegelafdrukken met bovenstaand wapen bewaard: Straten, Diderik van der,
d.d. 1349 jan. 25, nr 0243 - 484/7
Straten, Johan van der, 1357 sep. 8, nr 0243 - 560/5 Straten, Johan van der, 1359 jan. 25, nr 0243 - 272/16 Straten, Hendrik van der, 1359 jan. 25, nr 0243 - 272/17 Straten, Johan van der, 1368 nov 1, nr 0243 - 380/52 Straten, Johan van der, 1368 nov 1, nr 0243 - 437/70 Straten, Hendrik van der, 1368 nov 1, nr 0243 - 380/54
|
|
Deze familie Van der Straten lijkt uit te sterven met Anna van der Straten. Zij was dochter van Johan van der Straten en Mechtild van Bylandt en erfvrouwe van Schloss Wissen. Zegel Anna van der
Straeten, weduwe van Johan van Broekhuizen, heer van Loe en Geysteren. 1468 januari 20, Schloss
Wissen |
|
Van der Straten -
Antwerpen / Gelre
Pierre van der Straten, 1521 De nakomelingen van Pierre van der Straten (1479? - 1530) beweerden dat hij afstamde van de Van der Straten uit Kevelaer / Goch. Deze afstamming lijkt echter puur apocrief, hoewel het tegendeel ook niet bewezen is. Gangbare opvatting is dat hij een "parvenue" was in de beste zin des woord: steenrijk geworden in de handel en in dienst getreden van Keizer Karel V als "warandijn" (keizerlijke toezichthouder) van de Antwerpse Munt. Pierre woonde op Kasteel Cleydael, kocht een aantal heerlijkheden en zijn familie nam adellijke allures aan. Zijn nakomelingen bekleedden tal van invloedrijke posten. Het Wapen van Pierre van der Straten was oorspronkelijk "gebalkt van azuur en zilver". In 1521 werd hem vanwege grote verdiensten door Keizer Karel V het bijzondere recht verleend om in het schildhoofd de arendpoten van het keizerrijk te voeren. In dit opgewaardeerde wapen, als afgebeeld ter linkerzijde, staan de arendspoten in sabel (zwart) op een gouden achtergrond en zijn de dwarsbalken van azuur en zilver. De van Pierre van der Straten af stammende Belgische adellijke familie Van der Straten - Waillet voert dit wapen tegenwoordig nog steeds. Bronnen: : Hervé
Douxchamps, Aux Origines de la famille van der
Straten-Waillet-Ponthoz, in: Le Parchemin, jaargang 56, nr. 274
(juillet-aoűt 1991), pag. 222 e.v. / W. Vermant, Figuren van
Europees Formaaat op Cleydael: Pieter van der Straten (1479 (?) - 1530).
|
|
Peeter van der Straten, 1560 Pierre's zonen en hun
nakomelingen voerden het wapen met de arendpoten ook. Ook zoon Peter
van der Straten voerde het wapen in zijn zegel (zie onderstaand).
Opvallend is alleen dat zoon Johan van der Straten, die zich Stratius
noemde, zegelde met dit wapen maar als
raadsheer van het Hof van Gelre een ander wapen voerde, dat wel kan
doorgaan als een variant op dit familiewapen. (Zie volgende item.)
|
|
Zegel
van
Peter
van Straten met randopschrift |
|
Zegel
van
Joahn
Stratius met randopschrift Bron:
De Archieven der Ridderlijke Duitsche Orde, Balie van Utrecht, Inv.nr.
OA.877.0. (Oud archief 1200-1815, De commanderij van Utrecht, Stukken
betreffende het financiële beheer, Erfpachtgoederen, Erfpachten in
Gelderland, Goed Wolfheze.)
|
|
Johan Stratius, 1545 Johan Stratius (Van der Straeten) was ook een zoon van Pierre van der Straten. Ambassadeur van de Keizer in Polen en Denemarken, Raadsheer van het Hof van Gelre en Zutphen (29 januari 1545) en "militair auditeur". Hij overleed op 29 april 1561. Het ter linkerzijde afgebeelde wapen staat afgebeeld bij de heraldische verzameling van het Hof van Gelre. Officiële beschrijving: Doorsneden: A in goud een omgewende uitkomende zwarte bok; B in zilver drie groene dwarsbalken. Bron: De Heraldische Databank Centraal Bureau Genealogie. Groen is een tamelijk ongebruikelijke kleur in de heraldiek. Waarschijnlijk waren de balken oorspronkelijk blauw, en bleken de pigmenten in de gebruikte verf op de oude afbeeldingen instabiel. Dat blauwe verf in de loop der eeuwen vaak groen kleurt is bij kunstkenners en restauratoren een bekend fenomeen. Het is niet duidelijk
waarom in het wapen van Stratius, als zoon van Pierre van der Straten,
de arendspoten plaats hebben gemaakt voor de bok, terwijl hij bij een
private transactie in 1545 wel zegelde met het familiewapen. Een goede
hypothese zou kunnen zijn dat de vervanging van de arendspoten door de
bok zou zijn geschied om een onderscheid te maken tussen Johan Stratius
en zijn broer François van der Straten die beiden soortgelijke posities
bekleedden. Of om via het zegel onderscheid te kunnen maken tussen
privé en zakelijk. Opvallend is alleen dat het
wapen met de bok erg veel gelijkenis vertoont met het wapen van de
Utrechts-Gelderse familie Van Straten / Straetman. (Zie volgende item.)
Mogelijk zocht Stratius, door zich te identificeren met de in goed
aanzien staande "inheems Utrechts-Gelderse" familie Van der Straten /
Straetman, een soort legitimatie. De gezeten Gelderse bovenlaag had bij
benoemingen van Raadsheren namelijk een uitgesproken voorkeur voor
inheemsen, en zag uitheemsen niet graag benoemd worden door de Spaanse
Koning danwel de landvoogd(es). Opvallend is verder dat de bok uit het
wapen van Stratius op alle bekende afbeeldingen naar rechts gewend is.
Dit is zeer ongebruikelijk in de heraldiek. Een reden zou kunnen zijn
dat hiermee op subtiele wijze werd aangeduid dat Stratius en de
inheemse naamgenoten géén familie waren. Of men heeft per abuis de
spiegelbeeldige afbeelding van het cachet of zegelring als uitgangspunt
genomen. |
|
Straetman / Straten - IJsselvalei / Kleef / Utrecht |
|
Tylman opter Straten, 1416 Tylman opter Straten
zegelde op 10 februari 1416 te Zwolle een kwitantie voor de Stad
Zwolle wegens betaling voor niet nader aangeduide diensten.
Onduidelijk is of en op welke manier deze Tylman in relatie staat tot de hierna volgende familie Van der Straten / Op der Straten uit Doesburg, de Veluwezoom, Kleef en Utrecht die het wapen met de bok voerde. Het wapen van Tylman toont volgens de heraldici van het Historisch Centrum Overijssel een omgewende klimmende eenhoorn. Het Randschrift luidt: S TELMAN OPTER STRATEN Mogelijk bestaat er een relatie tussen de eenhoorn en de latere bok. Maar die kans acht ik niet zo groot. Bron: Historisch Centrum Overijssel, toegang 700, Inventaris Stadsarchief Zwolle, inv. nr. 14451 en 6425 |
|
Gertruijt Verstraten, ca. 1509 Gertruijt Verstraten huwde
ca. 1509 met Hendrik Heijdendal. Zij kregen ten minste twee kinderen.
Zoon Derck Heydendael huwde met Wendel Baerken, dochter van Hendrik Baerken, burgemeester van Doesburg, en Wendelina Stockman. Dochter Elisabeth Heydendael huwde 1544 met Wilhelm Baerken, burgemeester van Doesburg (en weduwnaar van NN), en broer van Wendelina Baerken. Onduidelijk is welke bron werd gebruikt voor opname in de collectie Steenkamp-Damstra. Het kaartje in de collectie geeft geen verdere informatie, maar de afbeelding is qua stijl duidelijk van latere datum. Bron: Collectie Steenkamp-Damstra, Centraal Bureau Genealogie: "Verstraten". |
|
Harmen ter Straten, 1536 Op 1536 januari 8
zegelde te Lochum Harmen ter Straten.
Op het zegel (in groene was) een stijgbeugel. Opvallend is dat op het zegel van Wilhem van Straten (Zie 1560) een omgekeerd hoefijzer afgebeeld staat. Beide zegels lijken te wijzen op een bestaan als smid, danwel als lid van het smedengilde of een verband met ruiterij. Bron: Regionaal Archief Zutphen, Archiefnummer 357, inventaris van het archief van het vrouwenconvent Isendoorn, regesten 1337-1548, regest nr. 1957 |
|
Een zwart opstaande reebok, voor
de helft in een rood veld
met neergebogen knie
|
Geertruyt Straetman, ca. 1550 Geertruyt Straetman huwde circa 1560 te Doesburg met Derck (Theodorus) van der Stegen. Hieruit 3 kinderen: 1- Everhard van der Stegen, "rentmeyster der stadt Emmerick", huwde 1583 met Wendel Zoer. 2- Geertruyt, huwde 1580 met Gerrit van Zwethen. 3- Henrick, ambtman van het grafelijke stift Elten, huwde met Judith Schaep Geertruyt voerde als
familiewapen: "een zwart
opstaande reebok, voor de helft in een rood veld met neergebogen knie". Bron: Liber Genealogiae, van Adam Stenderingh uit 1745. Beschreven in Geslachtsboek der familie Stenderingh-Baerken en aanverwante families, medegedeeld door Jos. Kleijntjes, in: Navorscher, jaargang 59 (1910), pagina 49 e.v. De passages betreffende de familie Van der Stegen worden behandeld vanaf pag. 211. Het familiewapen van Geertruyt Straetman op pag. 505. |
Henrick ter Straten, 1560 Op 1560 november
12 zegelde te Zutphen Henrick ter Straten samen met Wilhem van Straten.
(Zie ook volgende item.) Beiden afkomstig uit Doesburg. Men mag
gevoeglijk aannemen dat deze twee heren familie van elkaar waren.
Broers
of vader en zoon. (Het zegel van Wilhem lijkt qua stijl ouder dan het
zegel van Henrick. Laat Gothisch versus vroeg renaissance.)
Op het geschonden zegel (in groene was) van Henrick rechts een gestileerde uitkomende bok en links mogelijk een hooivork. De stijl is vroeg-renaissance. De bok is bekend uit verschillende familiewapens uit het geslacht Van (der) Straten / Straetman. Bron: Regionaal Archief Zutphen, Particuliere Charters 1297 – 1809 regesten , Archiefnr. 191, reg.nr. 1157 |
|
Wilhem ter Straten, 1560 Op 1560 november
12 zegelde te Zutphen Wilhem van Straten samen met Henrick ter Straten.
(Zie ook vorige item.) Beiden afkomstig uit Doesburg.
Op het geschonden zegel (in groene was) van Wilhem herkennen we waarschijnlijk een omgekeerd hoefijzer. Zie ook 1536 - Harmen ter Straten. Bron: Regionaal Archief Zutphen, Particuliere Charters 1297 – 1809 regesten , Archiefnr. 191, reg.nr. 1157 |
|
Catharina van der Straten, 1589 Dit wapen betreft een
tekening naar een rouwbord uit een onbekende kerk. Het werd rond 1675
nagetekend door Van Lange. Uit een bijschrift blijkt dat het handelt om
het wapen van "Catharina van der Straten ... sij sterft den 4 July
1589". Catharina was volgens het wapenbord de "huijsvrouw" van
"Hyacithus Scoti Grave van Vicelalij". Haar kwartieren bestonden
uit De Bije, Suijs en Drogendijck. De zijne luidden Sanitati, Trechi en
onbekend.
Het wapen is duidelijk nauw verwant met de wapens van Jan van Straten (1600) en Johan van Straten (1626), hoewel de precieze aard van de familieverwantschap voorlopig onbekend blijft. Bron: Wapenboeck van Lange, rouwborden, pag. 1699. Centraal Bureau voor Genealogie |
|
|
Wendel van Straten werd ook wel Verstreaten of Straetman genoemd. Zij was een zus of tante van Margaretha (zie 1617) en Bernharda (zie 1636). Wendel was gehuwd met Gaert van Heerde, Holrichter van Rheden en Worthrhederbos. In de kerk van Rheden hing
een rouwbord met het volgende opschrift: "Anno 1599 den 5 Januarij
starf Joncker Gaardt van Heerde, Holtrichter. Anno ….. Wendel van
Straten." Het origineel is verloren,
maar leeft voort als schets. De schets laat zich als volgt beschrijven: Bron: Grafzerken
(meerendeels in Nederl. Kerken enz.) Uit een hss door A.B. van Spaen,
nageschreven door W.J. Bn d'Ablaing v. Giessenburg. Manuscript van 480
pagina's, pag. 106. Kopie-Manuscript in collectie CBG
|
Drie dwarsbalken, uit de bovenste komt een bok |
Gerrit Rutgersz. Van Straten, 1599 Opschrift Grafsteen
Buurkerk te Utrecht: "In deze kelder leggen begraven Gerrit Rutgersz.
Van Straten ende is gestorven den VII Januarij anno 1599 ende Gerritgen
Reyersdochter van Schayck sijn huysvrouw sterft anno 1602 den 4
September". Dit wapen is identiek aan het wapen van Jan van Straten, 1600. Bron: Bloys van
Treslong Prins, Genealogische en Heraldische gedenkwaardigheden
Utrecht, pagina 165 |
Jan van
Straten was
Secretaris van het Stadsbestuur Utrecht in 1600. Als ik zelf een
beschrijving zou moeten maken zou die als volgt luiden: Doorsneden:
A in zilver een uitkomende zwarte bok; B in goud drie groene
dwarsbalken. Johan's broer Gerrit voerde hetzelfde wapen. En dit wapen werd ook gevoerd door de Doesburgse Straetmannen (die ook luisterden naar de naam Verstraeten). Dit wapen vertoont een duidelijke verwantschap met het wapen van Johan Stratius, hoewel beide bijna-naamgenoten hoogstwaarschijnlijk géén gemeenschappelijke afstamming hebben. Deze Jan van Straten was de vader van Johan van Straten en Willem van der Straten wier wapens hierna worden afgebeeld. Jan van Straten figureert als Johan van Straeten in de 2e generatie van het parenteel "Van (der) Straten - Utrecht" (zie deze website onder "Parentelen"). Bron:
De Monumenta van Aernout van Buchel. Onder deze titel vervaardigde rond
1615 de Utrechtse oudheidminnaar Aernout van Buchel of Buchelius
(1565-1641) tekeningen in kleur en zwart/wit met beschrijvingen van de
grafzerken, wapenborden, inscripties en andere historische
bijzonderheden van hoofdzakelijk kerken in Utrecht. |
|
Doorsneden; A. een halve bok rustende op de snijlijn; B. gedwarsbalkt van 6 stukken |
Niclaes Straetman/Verstraten, 1610 Opschrift Grafsteen St.
Maartenskerk te Doesburg: "Hier. leyt. begraven. NICLAES VERSTRATEN.
staerf. in. T'…610. den. 14en. O…ber". (1610 oktober 14, Doesburg) Niclaes Verstraten werd bij
leven meestal Straetman genoemd. Hij was een zoon van Hendrick
Straetman, die woonachtig was in Kopenhagen en daar waarschijnlijk ook
is gestorven. Zijn schoonvader heette Lubbert Straetman. Lubbert was
eveneens als handelaar actief in Kopenhagen en heeft aldaar ook
gewoond. Mogelijk was Lubbert een broer van Hendrik, hetgeen betekent
dat Niclaes trouwde met een volle nicht. |
Doorsneden; boven een uitkomende bok, de beneden helft effen |
Diderick Straetman, 1613 Diderick Straetman was de
vader van Hendrik Straetman (zie 1665). Diderick was woonachtig te
Kleef. 1572 april 3 werd hij door Keizer Maximiliaan benoemd tot comes palatinus
waardoor hij bevoegd
was om gedurende diens regering en die van zijn opvolgers overal in het
Roomse Rijk notarissen en judices
ordinarii aan te stellen. 1588 werd hij genoemd als
landschrijver te Kleef. In 1603 was hij actief als notaris te Kleef.
Zijn wapen volgens een zegel van 1613 februari 17: "Doorsneden; boven een uitkomende bok, de beneden helft effen". Deze beschrijving van een zegel "in Cleve" is afkomstig uit de collectie Steenkamp-Damstra. Het is onduidelijk wat de bron van de samenstellers van de collectie was. Bron:
Collectie Steenkamp-Damstra, Centraal Bureau Genealogie: "Straatman".
|
|
Margaretha Straetman, 1617
Margaretha Straetman was
gehuwd met de Arnhemse schepen en burgemeester Johan van Dans.
Margaretha was diens tweede vrouw en stiefmoeder van de kinderen van
Johan van Dans. Voor zover bekend hadden Margaretha en Johan samen géén
kinderen. Margaretha was een zus van Bernharda Straetman, gehuwd met
Johan van Lennep tot Biljoen (zie 1636), en Arnt Straetman (x N.
Heyendael). Hun ouders waren Arnt op ter Straten en Maria Voet.
Wendela van
Straten, gehuwd met Gaert van Heerde (zie 1599), was een tante of een
zus. Bijschrift bij de wapentekening: "Johan van Dans, schepen, Ao 1617 [jaartal zwart gemaakt] des Augusti gestorven". De vrouwzijde van dit aliantiewapen is niet doorsneden. Er is geen sprake van dwarsbalken. Slechts een uitkomende bok, als in het wapen van Wendel van Straten (1599) en Bernharda (1636). Bron: Gelders Archief, inv.nr. 2089, Wapenboek Sint Joosten Schutterij Arnhem. |
Johan van Straten was Raad in het Hof van Utrecht 1626 (overleden 1656). Officiële Beschrijving van het wapen: Gedwarsbalkt in zes stukken, van zwart en goud en in een gouden schildhoofd een uitkomende zwarte bok. Dit wapen is nagenoeg identiek aan dat van zijn vader Jan van Straten, 1600. Uit het Parenteel "Van
(der)Straten - Utrecht" (zie deze website onder "Parentelen") blijkt
dat Johan van Straten en Willem van der Straten (zie 1674) broers
waren. In (familie)wapens konden in korte tijd dus aanzienlijke
verschillen ontstaan. In dit verband is het wel goed te bedenken dat in
het spraakgebruik een mannelijke geit en dito hert beide "bok" worden
genoemd. Broer Willen voerde eerder hetzelfde wapen als Johan, maar nam
later het wapen met het hert aan als persoonlijk wapen. Bron: De Heraldische
Databank Centraal Bureau Genealogie. |
|
Een halve bok |
Henr. Stratman, 1635 Op 1635 februari 27 zegelt
te Emmerick ene Henr. Stratman met "een halve bok". Het betreft
hier bijna zeker dezelfde man als in 1665. (Zie aldaar)
Deze beschrijving van een zegel "in Cleve" is afkomstig uit de collectie Steenkamp-Damstra. Hun bron: Navorscher 1910 - 211/505. Bron:
Collectie Steenkamp-Damstra, Centraal Bureau Genealogie: "Straatman".
|
|
Bernharda Straetman, 1636
Dit wapen betreft een
tekening van een rouwbord uit de kerk te Velp (bij Rheden) met daarop
het
bekende wapen van Van Lennep en het wapen Straetman zoals we dat kennen
uit Doesburg, Utrecht en de familie van Graaf Straetman, met dit
verschil dat op het wapen Straetman wel de uitkomende bok staat, maar
zonder de dwarsbalken. OBIIT XXVI. MART. De oude vrouw Straetman op
het wapenbord betreft Bernharda Straetman, die gehuwd was met Johan van
Lennep tot Biljoen. Zij hadden ten minste twee kinderen: Gaert van
Lennep tot Biljoen en Cunera van Lennep. Opvallende overeenkomst tussen de wapens van Margaretha en Bernharda zijn de rode hoeven en hoorns van de bok en het feit dat het wapen niet doorsneden is. Opvallend verschil met de Utrechtse en Doesburgse wapens: de afwezigheid van de dwarsbalken. Bron: Hoge Raad voor
Adel, collectie Spaen, verzamelde genealogische en heraldische
tekeningen, pagina 6 |
Daniël Arnts alias Daniel Straten, 1636 Daniël Arnts (Aerntsen,
Aernts, Arents) was geërfde van de Veluwe en vanaf 1636 onderscholtus
van Rheden gedurende zéér lange tijd. Als onderscholt volgde hij in
1636 Arnts Hendriks
op,
vermoedelijk zijn vader.
Nog in 1683 voerde hij een rechtzaak in Doesburg waarbij hij niet alleen werd aangeduid als "scholtus" (sic.!), maar waarbij in de stukken tevens werd aangegeven dat hij ook Daniel Straten werd genoemd. Zij zoon woonde later te Brummen (Cortenoever) en werd afwisselend Waender Daniëls en Waender Straetman genoemd. Daniel Arnts' zegel is verschillende keren aangetroffen in diverse collecties in het Gelders Archief, o.a. in de jaren 1659, 1660, 1664, 1666, 1670 en 1671. Het betreft een omgekeerd anker. De vraag is natuurlijk of Daniel familie was van de "bokken', en waarom hij dat wapen dan niet voerde. De tijd zal het leren. Maar mogelijk was zijn wapen een zakelijk wapen, horende bij de functie van onderscholt. Deze afbeelding is afkomstig uit de collectie Steenkamp-Damstra. Het betreft een tekening naar een zegel. Bron afbeelding:
Collectie Steenkamp-Damstra, Centraal Bureau Genealogie: "Aernts,
Daniel". |
|
Johanna van der Straete, 1664 Johanna van der Straete
trouwde 1664 maart 23 te Gorinchem (met attestatie van Utrecht) met
Jonkheer Roeloff van Paffenrode, in 1649 burgemeester van
Gorinchem. Zij werd 1664 juli 6 te Gorinchem ingeschreven als lidmaat,
eveneens met attestatie van Utrecht. Uit haar wapen mag je opmaken dat
ze
familie is van Jan (zie 1620), Johan (zie 1626) en Willem van der
Straten (zie 1674). De precieze aard van deze filiatie is echter nog
niet bekend.
Johanna stierf vóór 1668 juni 24, want op die datum huwde Roeloff van Paffenrode opnieuw met Anna de Veer. In de collectie Steenkamp-Damstra staat dit wapen opgenomen onder de naam "N.N. Verstraten", zonder nadere bronverwijzing. Bron: Collectie Steenkamp-Damstra, Centraal Bureau Genealogie: "Verstraten". |
|
Hendrik Straetman, 1665 Hendrik Straetman, ook wel
genoemd Heinrich Stratman, was in 1665 Justitz Rath van de keurvorst
van Kleef. Ook Burgemeester van Kleef in 1648. HIj was de vader van de
latere Graaf Straetman (zie 1685). Volgens bijschrift in de
collectie Steenkamp-Damstra is deze afbeelding overgenomen uit het
archief van de Leenkamer in het Gelders Archief (toen nog Rijks Archief
Arnhem). De exacte datering is 1665 mei 10. Betreffende het onderste
helft van het wapen staat op het kaartje "5 rijen straatstenen?" In
werkelijkheid betreft het de wijze van arcering voor heraldisch bont.
Het wapen is identiek aan het hartschild van het wapen van de Graaf. Bron: Collectie Steenkamp-Damstra, Centraal Bureau Genealogie: "Stratman". |
|
Willem van der Straten, 1674 Willem van der Straten (1593-1681) was Burgemeester van Utrecht, 1674-1676. Hij was in 1636 oprichter van de Utrechtse medische faculteit, als zodanig de eerste hoogleraar van de Utrechtse Hoge School, en gaf van 1636-1649 colleges. Hij introduceerde het praktische en aanschouwelijke onderwijs naast de theorie. Willem van der Straten werd ook wel Stratenus genoemd. Officiële beschrijving van het Wapen: Doorsneden: A in goud een uitkomend springend zwart hert; B gedwarsbalkt in zes stukken, van zwart en goud. Bron: De
Heraldische Databank Centraal Bureau Genealogie. Het hierna volgende wapen
is van dezelfde persoon. |
|
Willem van der Straten, 1681 Zelfde persoon als
voorgaande. Willem van der Straten stierf op 6 november 1681 en werd
begraven in de Jacobikerk te Utrecht. Zowel op zijn
grafzerk als op een rouwbord boven het graf was het wapen van Willem
van der Straten afgebeeld. Het betreft het vertrouwde familiewapen met
de bok i.p.v. het wapen met het hert. We mogen aannemen dat het wapen
met het hert slechts een persoonlijk wapen was dat hij had aangenomen
met het oog op zijn werkzaamheden als burgemeester van Utrecht. Bron: E. van Engelen,
Grafs en wapen der kerken van Uytrecht. (Handschrift in de bibliotheek
van Utrecht), pag. 407 en 418, volgens Dr. E.D. Baumann, Een
lijfarts der Oranjes in de XVIIde eeuw (Utrecht z.j.) pag. 47 |
|
Theodor Althet Heinrich
Straetman (1637-1693) was een zoon van Hendrik Straetman (zie 1665). In
1685 kreeg hij van Keizer Leopold I van Habsburg de titel Reichsgraaf /
Graaf wegens bewezen diensten ("Ceasar
Merentibus Offert"). Vanaf dat moment wordt hij afwisselend Straetman,
Von Strattmann, (van) Straetman und Peuerbach etc. etc. genoemd,
waarbij er een grote verscheidenheid aan spellingen is gehanteerd. In
Wenen kwam Von Strattmann het meeste voor. Het wapen ter linkerzijde
is het officiële wapen (ontdaan van schildhouders, helmteken en
dekkleden) dat hij in 1685 ontving bij zijn verheffing tot Graaf door
de Keizer. Het is een kleurtekening afkomstig uit de originele
"Adelsakt" uit 1685 (Oostenrijkse Staatsarchief). Onderstaand het hele
wapen waarvan het wapen ter linkerzijde een detail is.
|
|
Links nogmaal
het schild in zwart wit. Daaronder een detail van hetzelfde wapen,
waarin centraal een kleiner schild staat met de inmiddels bekende
"halve bok", in Oostenrijk veranderd in een steenbok.
(Het hemd is ook daar nader dan de rok.) Dit centrale schild is
gelijk aan het oude familiewapen van de Graaf, ontdaan van
alle elementen die verwijzen naar zijn nieuwe titel en het Keizerrijk. De
Bok
staat
tegen een Gouden achtergrond, en de onderste helft van het
schild is Blauw.
De arcering van de onderste schildhelft staat voor "heraldisch bont". Vervolgens onderstaand ook nog een lakzegelafdruk naar het wapen van de vader van Graaf Straetman. Waarschijnlijk gaat het hier om een afdruk van een moderne kopie (zegelring) gemaakt in opdracht van een naamgenoot van de Graaf. Bron: heraldische collectie Steenkamp-Damstra, CBG te Den Haag. Herkomst en leeftijd van deze lakzegelafdruk zijn niet aangeduid. Het oude familiewapen op
hartschild en zegel is duidelijk verwant aan dat van de Utrechtse v.d.
Straten, de Doesburgse Niclaes Straetman en de naamgenoten uit de
Veluwezoom. |
|
|
|
De Graaf kreeg van Keizer Leopold I een aantal titels waaronder Heer van Peuerbach, Brugg en Spätenbrun. Het nabij Peuerbach gelegen stadje Bruck-Waas (Brugg?) nam het voorouderlijke wapen van de Graaf zo goed als ongewijzigd over als Stadswapen. |
|
Familiewapen Batthyány-Strattmann Eleonore Strattmann
(1672-1741), de dochter van Graaf Theodor Althet
Heinrich
Strattmann,
trouwde met de Hongaarse Graaf Adam Batthyány von Nemet Ujvar
(1672-1703). Omdat de zonen van
Graaf Strattmann allen overleden zijn zonder mannelijke nakomelingen
stierf
het grafelijke geslacht Strattmann uit. De familie Batthyány verwierf
via de Keizer het recht om de naam Strattmann toe te voegen aan de
eigen naam. Daardoor leeft de naam Strattmann tot op heden voort in
deze Hongaarse adellijke familie. Ook in het huidige familiewapen
Batthyány-Strattmann herkennen we iets uit het oude Straetman-wapen: de
inmiddels bekende bok, zowel in het 1e kwartier (linksboven) als onder
de helmtekens (eveneens links). Alleen is de bok nu omgewend.
|
|
Van der Straissen - Keulen
Johann von der Straissen, 1514 Johann von der Straissen
(op der Straßen) was 1514 Ratsherr van Keulen. Hij was gehuwd (1) met
Gertrudt Broelman, dochter van Johannes von Esch genoemd Broelman
(burgemeester van Keulen in 1488 en 1491) en Catharina Reills. Zijn wapen: Een aanziende hertenkop, tussen het gewei een
zwarte Sint-Jacobsschelp. Bronnen: In het Oud Archief van
Zutphen berust uit de periode 1509-1511 een flink aantal brieven van en
naar de stad Keulen met als onderwerp een grote partij wijn waarvan het
eigendomsrecht van Johann von der Straissen, burger van Keulen, wordt
betwist. Kennelijk was Johann actief als wijnhandelaar. Opvallend
daarbij is de grote variëteit qua spelling van zijn naam: Johann up der
Straissen, Johan op der Straesen, Johan upter Straten, Jan opter
Straten, Jan op der Straiten.
Bronnen: Oud Archief gemeente Zutphen, regesten, inv.nr. 2033, 2035, 2041, 2058, 2086 en 2130. |
|
|
|
Van der Straten - Frankfurt
Adriaen van der Straten, 1600 Adriaen van der Straten (ook wel "van der Strassen" enoemd) was een zeer welvarende zijdekoopman in Frankfurt am Main. Hij liet bij zijn dood een erfenis van maar liefst 200.000 florijnen na. Hij zou afkomstig zijn uit Antwerpen en is daarmee kandidaat voor een onbekende en onvermoedde afstammeling van Pierre van der Straten. Adriaen's zoons traden in zijn voetsporen en zwierven uit over Europa, van Denemarken tot Marseille. Het wapen van Adriaen van
der Straten wordt gesierd door 3
Mispelbloemen. Een klassiek heraldisch
symbool dat teruggaat op de Graaf van Gelre. Heraldici spreken in dit
verband vaak ook gewoon van een (Gelderse)
roos. Het feit dat een Antwerpse van
der Straten in Frankfurt een Gelders heraldisch symbool voert strookt
met de onbewezen en volstrekt onwaarschijnlijke overlevering dat de
Zuidbrabantse van der Straten
afstammen van de Rheinlandse van der Straten uit de omgeving
Kevelaer/Goch, alwaar de Mispel in een flink aantal stadswapens een
toonaangevende rol speelt. Het lijkt het resultaat van het
consequent volhouden van een onterrechte maar voor parvenues
maatschappelijk aantrekkelijke claim op voorname afkomst en
bijbehorende standing.
|
|
|
|
Dit is het gemeentewapen van Meerkerk van 1816. Officiële beschrijving: Van goud beladen met 3 fasces van sabel. Fasces zijn Romeinse symbolen van rechterlijke macht, danwel macht over leven en dood. De waarde van danwel werkelijke grond voor symbolische interpretatie van wapens wordt door sommige heraldici betwist. |
|
Gevleugelde Bok in het gemeentewapen van Kervenheim, nabij Kevelaer in het stamland van de Rheinlandse von der Straten |
|
Het wapen van Kleinkevelaer toont een Mispelbloem. De Mispel is een heraldisch symbool van middeleeuws Gelderse traditie, later overvleugeld door een leeuw. De 7 zwaarden symboliseren naar verluidt de zeven smarten van "Maria van de 7 Smarten", de schutspatroon van de plaatselijke parochie. |
|
Het wapen van Wetten, nabij Kevelaer laat eveneens een Mispelbloem zien, plus twee adelaarsklauwen. Ook in andere Gelderse steden, zoals Zaltbommel en Doetinchem kan men nog steeds de Mispel herkennen. De Mispel wordt abuisievelijk ook wel "Gelderse Roos" genoemd. |
|
Wapen Graafschap Bentheim Het originele wapen van de Graven van Bentheim. De bollen vindt men ook terug in het wapen van Geldermalsen. Bij het wapen van Geldermalsen op www.ngw.nl staat het volgende te lezen: "De penningen zijn afkomstig van het wapen van de graven van Bentheim, in Duitsland, vgl De Wijk. Deze familie was in de 12-14e eeuw in bezit van (waarschijnlijk) een versterkt huis en gronden in de huidige gemeente. Hoewel de herrlijkheid al sinds de 14e eeuw in andere handen is geweest, bleef het Bentheim wapen het heerlijkheidswapen." |
|